Գործնական քերականություն

Ընդգծի՛ր ձայնարկությունները (առոգանության նշանները դրված չեն):

Վայ, խշշալ, ձայն տալ, ծուղրուղու, հեյ, հարայ կանչել, ճռռոց, օֆ, քչքչոց, ծիվ-ծիվ, բզզոց, ախ, վաշ-վիշ, ճռվողյուն, ուխայ, թրըխկ, շրխկոց։

2.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։

  1. Քաղաքապետարանը վերջերս մի որոշում է ընդունել, (ըստ որում, ըստ որի) ՝ բոլոր բնակարաններում պետք է ջրչափներ տեղադրվեն։
  • Տեսնում ես՝ մենք մի մեքենայում չենք տեղավորվում, երեխան թող գա (քո, քեզ) հետ։
  • (Հանձին, հանձինս) պարոն Կարապեյանի՝ մեր դպրոցն ունի բանիմաց, կրթական գործը լավ պատկերացնող , բարձր նկարագրի տեր տնօրեն։
  • Համալսարանի ուսանողներ հարգում են նրան՝ որպես լավագույն ( դասախոս, դասախոսի)։
  • Ի տարբերություն խաղի մյուս (մասնակիցների, մասնակիցներից)՝ դարպասապահը աչքի ընկավ իր գեղեցիկ խաղով։

3.Փակագծերում տրված տարբերակներից մեկը ընտրի՛ր և ընդգծի՛ր։

  1. Այսօր հայոց պատմական Արցախ աշխահը մեծ մասով ազատագրվել է ադրբեջանական գերիշխանությունից (ի շնորհիվ, շնորհիվ) հայ անձնուրաց ազատամարտիկների։
  2. Վիրավոր ըկերոջ կյանքը փրկելու համար, (փոխանակ, փոխարեն) շտապ օգնություն կանչելու, վազել էր հոր հետևից։
  3. Ի՞նչ կար այդ անհունի մեջ, այդ արծաթազօծ լույսի (ներքո, ներքև)։
  4. Փաստաբանը շատ կարճ ժամանակում հասցրեց հանգամանորեն ծանոթանալ (փաստերին, փաստերի հետ)։
  5. Այդ (հարցի վրա, հարցին) ուզում եմ անդրադառնալ մի քանի առումներով։

4.Ստուգի՛ր՝ տրված բառաշարքերի բոլո՞ր բառերն են ճիշտ գրված. սխալներն ուղղի՛ր:

Ա.Դարբին, երբ, լիրբ, հարբել, նուրբ, որբ, սուրբ, սրբել, ուրբաթ, փրբուր, երբներանգ:

Փրթուր – երփներանգ:


Բ. Խաբել, խաբեբա, շաբաթ, համբերել, համբուրել, համբույր, շամբուր, ճամբա:

Շամթույր – ճանփա


Գ. Աղբյուր, եղբայր, ողբալ, աղբանոց, թուղբ:

Դ. Թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարգև, արգա, քրգջալ, թարգմանություն, մարգարե:

Արքա ,
Ե. Կարագ, թագավոր, ծագում, հոգի, ճրագ, օգնել, հաքնել, սգավոր,

նորոգել, մուգ,
(կապույտ) ավաք:

Հագնել , ավագ    

  • Զ. Արդար, դրդել, զվարդ, արդյոք, որդի, արդյոք, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք,
  • արդնանալ, վաղորդյան, շքերդ, օրիորդ :

  • Է. Ընդամենը, խնդիր, շանդահարել, ընդունել, կենդանի,
  • ընդհանուր,դադար, օդանցք,
    անօդևան, բացօդյա:

5.Պարզ նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ դերանունով
միացրո՛ւ, դարձրո՛ւ բարդ նախադասություն (անհրաժեշտության դեպքում դրանցում որոշ
փոփոխություննե՛ր արա):


1. Երբ   որսորդներն իրենց շների հետ հայտնվեցին Վախկոտ նապաստակն իր համար թռչկոտում էր անտառի բացատում : (երբ, երբ որ)

Որսորդներն իրենց շների հետ հայտնվեցին, երբ վախկոտ նապաստակն իր համար թռչկոտում էր անտառի բացատում


2.Հենց որ  աղվեսը ուզում էր խախտել պայմանն ու դուրս թռչել,  Այծը նախատեց աղվեսին: ( հենց որ,
երբ)

Աղվեսը ուզում էր խախտել պայմանն  ու դուրս թռչել, երբ այծը նախատեց աղվեսին:


3.Կարապները չէին ուզում ապրել մարդկանց մոտ ու երգել նրանց համար: Ծիծեռնակները
ծաղրում էին կարապներին: (քանի դեռ, այնքան ժամանակ)

Կարապները չէին ուզում ապրել մարդկանց մոտ ու երգել նրանց համար քանի դեռ ծիծեռնակները  ծաղրում էին կարապներին:

 <<Այս ուսումնական տարվա իմ ձեռքբերումները>>։

Վողջույն այսօր կպատմեմ իմ այս տարվա ձեռքբեերումբների մասին :  Այն  այնքան էլ տարբերվող չէ քանի որ ինչպես ամեն տարի այս տարի նույն պես ճամփորդել եմ, մասնակցել եմ տարբեր նախագծերի դե իհարկ է ընթերցել եմ գրքեր:

Դե ինչ անցեք հղումներով և ծանոթացոք:

ՄԿՆԵՐԻ ժողով

ՄՈՒԿԵՐՈՒ ԺՈՂՈՎԸ

Անգամ մը մուկերը ժողովի կը հաւաքուին խորհելու, թէ ի՞նչ ընեն կատուին յարձակումներէն զգուշանալու համար։ -Եկէ՛ք կատուին վիզէն զանգակ մը կախենք։ Կատուն երեւալուն պէս, զանգակը ձայն կը հանէ, մենք ալ կը լսենք ու կը փախչինք, — կ’ըսէ մուկ մը։ -Ի՜նչ հրաշալի բան խորհեցանք,- կ’ըսեն մուկերը։ Ուրիշ մուկ մըն ալ թէ՝ — Հրաշալի ըլլալու հրաշալի է, բայց թող մէջտեղ ելլէ ան, որ կրնայ զանգակը տանիլ ու կատուին վիզէն կախել… Բոլորը իրարու կը նային ու …քար լռութիւն կը տիրէ…։

                                                                           Մկների ժողավ

Մի անգամ մկները ժողովի են հավաքվում իմանալու , թե ի՞նչ անեն կատույի հարձակումներին զգուշանալու համար : — Եկեք կատույի վզից զանգակ կախենք : Կատուն երևալուն պես զանգակաը կզնգա ,մենք էլ կլսենք ու կփախնենք ,ասում է մեկը :-Իՙնչ հրաշալի բան ուրախանում են մկները  : մկներից մեկնել թե  ՝ — հրաշալի կլինի հրաշալի  , բայց թող դուրս գա են մեկը մ որ կարող է զանգակը տնել կատվի վզին կախել… ԲՈԼՈՐԸ ԻՐՔԱՐ ԵՆ ՆԱՅՈՒՄ ու… Քայլ լռություն է տիրում …:

Բարեկամները. Ստեփան Զորյան

Կարծում եմ այս պատմվածքի ասելիը հետևյալն է՝  չապը չանցնելու,  դիմացինի համբերությունը չչարաշահելու , հարգանքի մասին է:  Շատ անգամ մարդիք առիթից օգտվում են և դիմացինի բարությունը շփոթում են հիմարության հետ: Կա դեպքեր որ ներել չի կարելի քանի որ դիմացինը դռանից առիթավորվում է և անում է նույն սխալը: Կարևոր բան է կյանքում իմանալ չափն ու սահմաը և չանցնել այն: 

Ամբողջ ամառ մեկ օրում

  1. Ո՞րն է արև չլինելու փոխաբերական իմաստը:

Անձրևը յոթ տարի է՝ չէր կտրվում: Հազար ու հազար օրեր գիշեր-ցերեկ հորդում էր անձրևը,  Ինձ թվում է՝ արևը մի ծաղիկ է,
Որ միայն մի ժամ է ծաղկում:

Ամպերի հետևում թաքնված արևը:

  • Բնութագրի’ր Մարգոյին: Ո՞րն է այս կերպարի անհրաժեշտությունը պատմվածքում:

Ինձ թվում է նա այս պատմոթյան արևն է հենց նա է այդ լուսավոր կետը՝ ծաղիկը:

  • Ո՞րն է պատմվածքի ասելիքը:

Այս պատմվածքը  սովորեցնում է գնահատել բնության բոլոր բարիքները վոչ թո դժգոհել և փնթփնթալ երբ շոգ է , ձյուն կամ անձրև և ամենա կարևորը ունենալ համբերություն և սպասել քանի որ անձրևից հետո միշտ արևը դուրս է գալիս և իհարկե ջերմացնում մեր սրտերը:

Գործնական քերականություն

222. Նախադասությունն ընդարձակի´ր:

Վախենո՞ւմ ես: Դու բարձրությունից վախենո՞ւմ ես

Հիշեցնե՞մ:  Քեզ վաղվա համար հիշեցնե՞մ

Պիտի համոզե՞մ: — Վաղը մայրիկիս Պիտի համոզե՞մ:

Ծաղկե՞լ է: Ծաղիկները և ծառերը ծաղկե՞լ է

Կտանե՞ս: Վաղը ինձ քեզ հետ  կտանե՞ս:

Պիտի կարողանա´ս:   Պիտի կարողանա´ս և վերջ :

Օգնի´ր:  օգնի´ր նրան :

Հիշի´ր: Հիշի´ր այս օրը դավաճան

Վստահի´ր:  — Վստահի´ր ինքդ քեզ

Բերե´ք: Բերե´ք ներս դրան :

223. Տրված արմատների կրկնությամբ բառեր կազմի´ր: Բառերի մեջ այդ արմատների գրությանն ուշադրություն դարձրո´ւ (փորձի´ր բացատրել՝ ինչո՞ւ ը-ն չի գրվում):

Օրինակ՝ բըրդ- բրդբրդել:

Մըրթ,- մրթմթալ

 կըրթ,- կրթկրթալ

 սըրթ,- սրսրթալ

կըռ- կռկռալ

, մըռ,- մռմռալ

 բըռ:-Բռբռալ

225. Շարունակի´ր.

Գարնանային պայծառ աոավոտ էր: Քարին նստած, աչքս՝ նորածիլ կանաչի մեջ ոսկեդեղինով վառվող մի խատուտիկի,  մտածում էի: Օդում թռչունների առավոտյան աղմուկն էր: Բացատում ոչ մի շարժում չկար:

Հանկարծ անտառից հարվածների ձայն լսվեց: 

 Ինպես պապս էր ասել, անտառում ,միշտ էլ ձայներ կան բայց դրանցից պետք չէ վախենալ: Ես առանց խուճապի  քայլեցի դեպի ձայնը: Իհարկե սրտում մի փոքր վախ կար բայց ես քայլում էի և այդ ձայնը քանի գնում մոտենում էր: Հասնելով թփերին ձեռքիս փայտով այն կողմ տարա այն և ին՞չ տեսնեմ.

Անօգնական վիրավոր թռչունը օգնություն էր խնդրում:   

226. Նախաղասություններն  ըստ օրինակի ժխտա­կան դարձրո´ւ և փորձի՛ր բացատրել՝ ո՞ր դեպքում է «է» բայի ժխտականը «չէ», ո՞ր դեպքում՝ «չի»:

գ) Մնացած նախադասություններն  ի´նքդ ժխտա­կան դարձրու:

Ա- Ավտոբուսն արդեն եկել է: — Ավտորուսը դեռ չի եկել:
Պտուղը ծառից հեռու կրնկնի: — Պտուղը ծառից հեոու չի ընկնի:

Ջուրն ընկնողը անձրևից կվախենա: Ջուրն ընկնողը անձրևից չի կվախենա

Այս գարուն ծառը ծաղկել է: Այս գարուն ծառը չի ծաղկել

Աղվեսի դունչը խաղողին հասնում է: Աղվեսի դունչը խաղողին չի  հասնում

Ասաց, որ վաղը գալու է: Ասաց, որ վաղը չի գալու

բ. Աըտակը դեռ աշակերտ է: — Արտակն արդեն աշակերտ

չէ

Այո՛, այս տերևը դեղին Է: — Ո՛չ. այս տերևը դեղին չէ:
Քաղաքում արդեն մութ է:Քաղաքում արդեն մութ չէ

Իմ ուզածը սա է: — Իմ ուզածը սա չէ

Այս ծառը ծաղկած է: — Այս ծառը ծաղկած չէ

Մեկին գումարած մեկ երկու է:մեկին գումարած մեկ երկուս չէ

Քո վազքը շատ արագ է:Քո վազքը շատ արագ չէ

227. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված հոմանիշներից ամենահարմարը:

Ջուրը շատ (սաոն, ցուրտ, պաղ) էր, ճիշտ օրվա նման:

Ալեկոծված  (սիրտ շուռ  եկած, տակն ու վրա եղած, ալեկոծված, հալված, վրդովված) ծովը ծեծում էր ափերը:

Ինչո՞ւ ես այդպես անշարժ (աներեր, հաստատուն, անսասան, անշարժ, անդրդվելի, անխախտ) նստել՝ փայտ կուլ տվածի նման:

Մարդն այնպես արագ (շուտափույթ, արագ, շուտ, հապճեպ) էր քայլում, կարծես կարևոր մի բանից ուշանում էր:

Փոքրիկր մի քիչ ոտքը կախ գցեց, հետո խիզախեց (համարձակվեց, սիրտ առավ, խիզախեց, հանդգնեց) ու մոտ եկավ:

Ի վերջո այնպիսի մի տաճար կառուցեց  (շինեց, կառուցեց, կեր­տեց),որ բոլորին զարմացրեց իր արվեստով:

ոոսկե քաղաք

Կարդա’ Հ. Թումանյանի «Ոսկի քաղաքը» հեքիաթը։

Առաջադրանքներ

1.Գրի’ր հեքիաթի ասելիքը։

Հեքիաթի ասելիքը այն էր որ , պետք չէ ձգտել հեշտ ճանափարհով հարստանալու և ընթանրապես ամեն բան չէ որ փողի կամ ոսկու մեջ է: 

Ոսկին մետաղ է, որ հողից է դուրս գալի, երջանկությունը զգացմունք է, որ սրտի՛ց է բխում։

2.Ո°րն է երջանկության բանաձեւը ըստ հեքիաթի։ Աշխատել լավ ճանապարհի վրա ու գոհ լինել իր ունեցածով։

Ի°նչ է երջանկությունը քե’զ համար։

Իմ ծնողների սերը , առողջությունը մայրիկիս ժպիտը  հայրիկիս խաղաղ և անփորձանք ծառայությունը: 

Ոսկե քաղաք

Առաջադրանքներ`

  1. Առանձնացրո’ւ հեքիաթի ամենից հուզիչ հատվածը եւ մակնաբանի’ր։

Ապա թե տանում է կախարդ թագուհին, ման է ածում Դիվանային իր ապարանքի սրահները։ Սրահներից մեկում Դիվանան տեսնում է պատիցը կախած մի աղջկա պատկեր։

— Վա՛հ, ի՛նչքան նման է,— բացականչում է ու մնում է առաջը քարացած։

— Ո՞ւմ նման է։

― Նրա․․․

— Ո՞վ է նա։

— Քանաքարան․․․ իմ Քանաքարան․․․

— Բայց ո՞վ է Քանաքարան։

— Քանաքարան, թագուհի, հենց էն աղջիկն է, որի մասին քեզ պատմեցի։ Նրա համար եմ ես հեռացել իմ հայրենի երկրից, ընկել աշխարհից աշխարհ ու արծվի թևով հասել Ոսկի քաղաքը և կրկին էլ պետք է վերադառնամ նրա մոտ։

Այս հատվածը շատ տիպիկ ներկայացնում է ամբողջ հեքիաթի ասելիքը, որ սիրուց և հավատարմությունից թանկ բան չկա:


2. Ինչո°ւ էր քաղաքը ստացել <<ոսկի>> անվանումը։

Ինչպիսի°ն է քո’ պատկերացրած <<ոսկի>> քաղաքը։


3. Առանձնացրո’ւ հեքիաթի հերոսներին եւ բնութագրի’ր։

 Գոհար թագուհի – բարի էր ,ազնիվ, հյուրասեր,  զորեղ էր, գիտեր երջանկացնելու գաղտնիքը:

Ուքանա թագավոր – բարի էր բայց դժբախտ

Քանաքարան – գեղեցիկ էր, բայց տխուր

Դիվանա – շռայլ և զվարճասեր էր Քանաքարայի հետ հանդիպումը նրա փոխեց և դարձրեց լրիվ ուրշ մարդ՝ ավելի լավը:


4. Մեկնաբանի’ր հետեւյալ նախադասությունը<< …կյանքը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ ձգտում ու ճանապարհ>>։

Կյանքում պետք է ունենալ նպատակ և ձգտել դրան հասնելու համար:

Գործնական Աշխատանք

Գործնական աշխատանք

1.Առանձնացրո՛ւ բայերը:

Երբեք, մազեր, վազել, խմել, պարտեզ, պայման, խոսել, մտադրվել, մտածել, երազել, ափսե, պատերազմ, պատմություն, վերցնել, ցանկանալ:

Վազել  , Խմել , , Խոսել , Մտադրել , Մտածել ,  Երազել , Պատմություն . Վերցնել , Ցանկանալ

2.     Փակագծերում տրված բառերից ընտրել ճիշտը

Ա. Այդ գործարքը մեզ բոլորովին էլ (ձեռնատու, ձեռնտու) չէ, ուստի մենք հրաժարվում ենք:

Բ. Չորս ամիս աշխատավարձ չէր ստացել, որի հետևանքով վատացել էր նրա (ընտանեկան, ընտանեական) դրությունը:

Գ. Մասնագիտական խորհուրդը երիտասարդի ատենախոսությունը գնահատեց ըստ (արժանավույն, արժանվույն):

Դ. (Ներողություն, ներեղություն) խնդրելու փոխարեն հոխորտում է:

Ե. Փոքրիկը ձեռքում ամուր պահել էր (տասը, տաս) դրամ:

Զ. Լեռնագնացները, հաղթահարելով հերթական (բարձունքը, բարձրունքը), շարունակեցին իրենց երթը դեպի ամենաբարձր գագաթը:

3. Տրված համանուններով կազմիր նախադասություններ՝ հարկ, փող, ափ:

 Ես շատ եմ սիրում բարձր հարկում ապրել

Ետե չունենաս փող չես կարող մուծել հարկերտ :

Նա շատ լավ էր նվագում փողային գործիքներ

Ես ափիս մեջ էյի պահում լողափից գտած  խխունջը :

4. Առանձնացրո՛ւ հականիշների հինգ զույգ՝ հերկել-հաստատել, կանուխ-ուշ, բիրտ-քնքուշ, վռնդել-հրավիրել, երկչոտ-համարձակ, էջ-թերթ, թեժ-մարմանդ, առաջին-միջին, փութկոտ-դանդաղկոտ: 

Design a site like this with WordPress.com
Get started